عوارض ارتودنسی دندان
ارتودنسی دندان در حال حاضر از پرطرفدارترین درمان‌های موجود در حیطه دندانپزشکی به شمار میرود که از درصد موفقیت بسیار بالایی نیز برخوردار است. آیا انجام ارتودنسی دندان با عوارض و مشکلاتی نیز همراه است یا تنها جنبه مراقبتی یا ترمیمی دارد؟ همان‌طور که بدیهی است هرگونه درمان و جراحی دندان در کنار مزایای بی‌شماری که دارد می‌تواند چندین عوارض نیز داشته باشد که ارتودنسی دندان نیز از آن مستثنی نیست. عوارض ارتودنسی دندان چیست؟ آیا می‌توان آن‌ها را کنترل کرد یا به حداقل رساند؟ سرچشمه این مشکلات از کجا است؟ عوارض ارتودنسی دندان در سنین بالا بیشتر اتفاق می‌افتند یا در سنین کم؟ چه کسانی کاندیداهای مناسب‌تری هستند؟ برای رسیدن به پاسخ چنین سوالاتی در ادامه با ما همراه باشید.
آیا ارتودنسی دندان عوارض به همراه دارد؟
مرتب‌سازی و هماهنگ کردن دندان یکی از وظایف اساسی درمان ارتودنسی دندان تلقی می‌شود که این عارضه می‌تواند در اثر عوامل بسیاری به وجود آمده باشد. ناهنجاری‌های فکی و عوامل ارثی از مهم‌ترین دلایل داشتن دندان‌های نامنظم در بین بیماران به شمار می‌روند. ارتودنسی اصطلاحی است که خود از دو کلمه و مشتق لاتین یعنی “ارتو” و “ادوس” ساخته شده که به معنای راست دندان است. دندان‌ها از جمله مهم‌ترین بخش‌ها برای زیبایی هر فرد هستند و علاوه‌بر آن برخورداری از دندان‌های سالم برای ادای درست کلمات و داشتن اعتماد‌به‌نفس الزامی است.
اختلال و ناهنجاری‌های موجود در دو فک و دندان‌ها می‌توانند در هر یک از این موارد مشکلاتی را به وجود آورده و زیبایی لبخند و حس اعتماد‌ونفس شما را کاهش دهند. تمامی دندان‌پزشکان نمی‌توانند ارتودنسی را انجام دهند؛ بلکه تنها آن دسته از متخصصانی که تحت آموزش‌ها و دوره‌های مختلف قرار داشته‌اند می‌توانند این درمان را انجام دهند. بنابراین باید بدانید که یک دندان‌پزشک متخصص و ماهر در این زمینه می‌تواند در این کار موفق‌تر عمل کند یا با درصد بسیار کمی عوارض، آن را به پایان برساند. امروزه با پیشرفته شدن تجهیزات و ابزارهای جدیدی که به این حیطه درمانی راه یافته‌اند، جای هیچ‌گونه نگرانی در خصوص درمان ناموفق وجود ندارد.
اگرچه انتخاب دندان‌پزشک خوب و باتجربه در کنار تجهیزات مدرن می‌توانند بیماران را از بابت درمان، آسوده خاطر نماید؛ اما گاهی برخی از بیماران با این سوال مواجه می‌شوند که آیا ارتودنسی دندان بی‌خطر خواهد بود یا خیر؟ لازم به ذکر است که درمان ارتودنسی دندان به تنهایی خود، هیچ‌گونه عوارض و مشکلاتی را برای بیمار به وجود نمی‌آورد و درصد بسیار بالایی از افراد از درمان راضی هستند.
تنها زمانی که ارتودنسی انجام شود؛ اما بیمار به‌درستی از آن مراقبت نکند می‌تواند زمینه را برای از بین بردن این عمل و بروز مشکلات فراهم سازد. بنابراین بهتر است تمامی توصیه‌های متخصص مربوطه را در خصوص مراقبت‌های بعد از انجام ارتودنسی دندان جدی بگیرید.
عوارض ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک همان‌طور که از نام آن می‌توان به ویژگی‌هایش پی برد، این امکان را فراهم می‌سازد که بتوان در برخی از موارد همچون غذا خوردن آن را از دهان خارج کرد. همچنین میزان اثربخشی این نوع ارتودنسی از آنجایی که قابلیت جابه‌جایی دارد، درصد بسیاری به خود بیمار بستگی خواهد داشت. ارتودنسی متحرک برای ترمیم و اصلاح ناهماهنگی‌های جزئی دندان و دو فک و داشتن لبخندی زیبا و جذاب به کار میرود. همچنین می‌تواند به عنوان یک ابزار ارتوپدی برای رشد مناسب و هماهنگی دندان‌ها به‌کار گرفته شود.
گاهی اوقات نیز از ارتودنسی برای درمان‌های فوری و اورژانسی استفاده می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به انحرافات فک پایین به طرفین یا جلو اشاره کرد. علاوه‌بر آن در برخی از موارد برای درمان دندان‌های قدامی که پشت دندان‌های فک پایین رویش می‌کنند و سبب تداخل بین دندان‌ها می‌شوند این روش به‌کار گرفته خواهد شد. مراجعه در سنین کودکی می‌تواند مشکلاتی از جمله آسیب‌های استخوانی و لثه‌ای، سایش‌های دندانی، رشد غیرقرینه دندان‌ها در فک پایین و بالا، انحرافات و… را از بین ببرد. دستگاه ارتودنسی متحرک از مزایای زیادی برخوردار است؛ اما برخی از معایب و عوارضی نیز خواهد داشت که به شرح زیر هستند.
- می‌تواند بر حرف زدن عادی تأثیرگذار باشد.
- بسته به شرایط، گاهی اوقات هزینه ارتودنسی متحرک بیشتر از ارتودنسی ثابت خواهد شد.
- انجام دادن آن برای دندان‌های فک پایین کمی سخت و دشوار است.
- حرکات دندان با قرار دادن آن‌ها بسیار کم و محدود می‌شوند.
چنانچه قصد دارید در حرکت دادن دندان‌ها آزادانه‌تر عمل نمایید بهتر است که از دستگاه ارتودنسی ثابت استفاده کنید.
از کاهش عوارض ارتودنسی مطمئن باشید
یکی از مسائلی که برای افراد پیش از انجام ارتودنسی مهم تلقی می‌شود، عوارض بعد از انجام ارتودنسی دندان است. هدف کلی از این درمان، همان‌گونه که از معنای آن پیداست، راست دندان خواهد بود؛ به این معنا که بعد از آن انتظار میرود دندان‌هایی صاف و یک‌دست داشته باشیم. وجود عوارض و مشکلات در تمامی درمانها و جراحی‌ها به چشم می‌خورند؛ اما میزان آن‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. امروزه ارتودنسی تحت نظر و درمان متخصصان آموزش دیده و به کمک ابزارها و تجهیزات پیشرفته انجام می‌شود که در این صورت عوارض و خطراتی نمی‌تواند فرد را تهدید کند.
ارتودنسی دندان بسیار کم تهاجمی و در بیشتر مواقع بدون هیچ خطری انجام می‌شود؛ اما نقش خود بیمار در موفقیت آن پررنگ‌تر است. بنابراین باید از کاهش عوارض ارتودنسی مطمئن باشید و این درمان را برای برطرف کردن اختلالات دندان‌ها و دو فک خود انجام دهید.
بهبود عوارض ارتودنسی
انجام ارتودنسی دندان اگر با رعایت نکات و بررسی‌های اولیه باشد به تنهایی هیچ‌گونه عوارض و مشکلی را به همراه نخواهد داشت. اگر مرتب و منظم کردن دندان‌ها توسط ارتودنسی مشکل آفرین بود، هیچ بیماری برای این کار اقدام نمی‌کرد یا حتی متخصصان نیز آن را توصیه نمی‌کردند. بنابراین اگر کسی حرفی از خطرات و عوارض ناشی از ارتودنسی دندان به میان آورد، باید بدانید که عوامل جانبی می‌توانند اثرگذار باشند. همچنین در این درمان ممکن است برخی مزایا و معایب وجود داشته باشد؛ اما عوارضی اختصاصی برای ارتودنسی وجود ندارند.
گاهی اوقات عوارض و مشکلاتی به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند که با تشخیص دندان‌پزشک راه‌هایی برای بهبودی آن نیز پیدا خواهد شد. رعایت بهداشت دهان و دندان برای بهبود و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر، مثل از بین بردن عفونت‌های لثه‌ای در افراد بسیار حائز اهمیت است.
چگونه احتمال بروز عوارض ارتودنسی را کاهش دهیم؟
هرچند ارتودنسی دندان یک درمان غیرتهاجمی به حساب می‌آید؛ اما همواره احتمال بروز مشکلات وجود دارد. بنابراین باید به‌دنبال راه حل‌هایی برای جلوگیری از آن‌ها یا به حداقل رساندن عوارض ناشی از درمان ارتودنسی باشیم. عوارض و مشکلات هنگام انجام ارتودنسی دندان هر چقدر کم‌تر باشند، احتمال ماندگاری و طول عمر ارتودنسی را بالاتر خواهند برد.
برخی از افراد تصور می‌کنند که ارتودنسی دندان از جمله درمان‌های همیشگی و برگشت‌ناپذیر است؛ اما باید بدانید که این‌گونه نبوده و نیاز به مراقبت دارد. رعایت اصولی بهداشت دهان و دندان و استفاده از ریتینرها برای ثابت و نگهداشتن دندان‌ها تا پایان درمان از الزامات است. اکنون به بعضی از راه‌های پیشگیری جهت کاهش عوارض ارتودنسی خواهیم پرداخت:
- رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان
- مراجعه و معاینه دقیق و منظم توسط ارتودنتیست
- استفاده صحیح و به موقع از مسواک و نخ دندان ویژه دندان‌های ارتودنسی شده
عوارض عدم استفاده از درمان ارتودنسی دندان
ارتودنسی دندان می‌تواند بسیاری از مشکلات دندانی و دو فک را برطرف نماید؛ بنابراین می‌توان آن را به عنوان یکی از مهم‌ترین درمان‌های دندانی محسوب کرد. اگر متخصصی درمان ارتودنسی را برای فرد مناسب بداند و از انجام آن سرپیچی کند، در نتیجه مشکلات زیادی را به وجود خواهد آورد. اکنون به برخی از این مشکلاتی که فرد در این صورت با آن‌ها مواجه خواهد شد اشاره می‌کنیم.
- با فشار آوردن بیش از حد به لثه‌ها سبب لق شدن دندان‌ها می‌شود.
- غذا به‌خوبی جویده نشده و در نتیجه هضم نمی‌گردد و مشکلات گوارشی به وجود خواهد آمد.
- گاهی اوقات سبب ایجاد سردردهای مزمن یا دیگر دردهایی صورت می‌شود.
- ضعیف شدن دندان‌ها بر اثر سایش غیرطبیعی را به همراه دارد.
- به‌دلیل تمیز نشدن راحت دندان‌ها مشکلاتی همچون پوسیدگی و خرابی دندان به وجود می‌آید.
- گاهی اوقات به‌دلیل تنگی فک و زیادی دندان‌ها مشکلات تنفسی ایجاد می‌شوند.
- گاهی اوقات نیز به‌دلیل تنگی فک، عدم تقارن یا انحراف فک ایجاد خواهد شد.
- همچنین ممکن است با بروز مشکلات حاد فکی مشکلاتی در شنوایی بروز یابد.
- گاز گرفتن زبان و گونه که به‌دلیل روی هم قرار نگرفتن درست دندان‌ها است، اتفاق می‌افتد.
بیشتر بخوانید: مزایا و معایب ارتودنسی دندان؛ با صفر تا صد مزیت های و معایب ارتودنسی آشنا شوید.
رابطه عوارض ارتودنسی و سن
درمان ارتودنسی از جمله درمان‌هایی است که سن خاصی برای انجام آن در نظر گرفته نشده است. زمانی که دندان‌های فرد دارای فاصله مناسب نبوده و با زاویه‌های درست رویش نکرده باشد، فرد نیاز به درمان ارتودنسی خواهد داشت که این امر می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. گاهی اوقات نیز مشکلاتی همچون کوچک بودن فک و شلوغی دندان و رویش دندان‌های روی هم می‌توانند فرد را ملزم به درمان ارتودنسی نمایند. انجام ارتودنسی دندان در این حالت نیز می‌تواند سبب آزاد شدن دندان‌ها نسبت به یکدیگر و رویش مناسب آن‌ها گردد.
مخالف این امر نیز وجود دارد؛ به این صورت که فرد برای رفع فاصله بین دندانی نیازمند انجام ارتودنسی هستند. بنابراین افراد در هر زمانی که نیاز به ارتودنسی داشته باشند می‌توانند بدون هیچ نگرانی اقدام به انجام آن نمایند؛ اما آیا رابطه‌ای میان عوارض ارتودنسی و سن افراد وجود دارد؟ خیر، چنانچه فرد در شرایط مساعدی قرار داشته باشد محدودیت سنی خاصی برای انجام ارتودنسی نخواهد داشت.
پیشنهاد مطالعه: چه زمانی نیاز به ارتودنسی داریم؟ زمان مناسب ارتودنسی را از دست ندهید.
آیا کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی عوارضی را در پی خواهد داشت؟
کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی به دلایل مختلف الزامی است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- زمانی که فرد دارای دندان‌های بسیار آسیب دیده یا ریشه تحلیل رفته و غیرقابل ترمیم باشد.
- کسانی که فک کوچک؛ اما دندان‌های شلوغ و زیادی دارند نیز برای درمان نیاز به کشیدن دندان‌های اضافی خواهند داشت.
- آسیب‌های شدید دندانی در بیشتر مواقع می‌توانند دلیل اصلی کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی باشند.
به‌طور کلی کشیدن دندان‌ها برای داشتن درمانی خوب و مناسب یکی از نیازمندی‌ها به شمار میرود؛ اما زمانی که انجام ارتودنسی را به فرد درستی نسپارید می‌تواند معایبی را به همراه داشته باشد. بنابراین در این حالت ممکن است دندان‌پزشک دندان‌های اشتباه را کشیده و سبب بروز مشکلاتی در روند درمان یا مشکلاتی برای خود شما شود. متخصصان و ارتودنتیست‌های ماهر، به‌خوبی می‌دانند که کدام دندان و در چه زمان و شرایطی باید کشیده شود. علاوه‌بر آن‌ها عدم رعایت نکات و بهداشت دهان و دندان بعد از درمان نیز می‌تواند مشکلات جدی را بعد از کشیدن دندان به وجود آورد.
شکست درمان ارتودنسی
میزان شکست یا برگشت‌پذیری ارتودنسی بسیار کم و نادر بوده؛ اما امکانپذیر است و فاکتورهای گوناگونی در آن اثرگذار خواهند بود. در ابتدای راه پرسیدن سوال از بیمار و هدف آن در رابطه با درمان، بسیار کمک کننده خواهد بود تا بتوان تشخیص داد که آیا آن هدف تحقق یافته یا خیر؟ چنانچه در هر یک از مراحل به آن هدف دسترسی پیدا نشد می‌توان آن را ناموفق تلقی کرد و به‌دنبال راه دیگری بود. درصد عدم موفقیت در درمان ارتودنسی بعد از به وجود آمدن تجهیزات و تکنولوژی‌های اخیر بسیار پایین آمده که جای نگرانی وجود ندارد.
همچنین دندان‌پزشکان با مهارت و با به‌کار گیری تکنیک‌های به‌روز و مناسب می‌توانند مسیر درمانی خوب و موفقیت‌آمیزی را برای افراد به ارمغان آورند. عقیده بسیاری از متخصصان در این زمینه این است که ارتودنسی‌های ثابت می‌توانند نتایج مطلوب‌تری نسبت به ارتودنسی متحرک داشته باشند. علاوه‌بر آن، عدم استفاده از ریتینرها یا تثبیت‌کننده‌ها می‌تواند یکی دیگر از عوامل بسیار مهم در بازگشت ارتودنسی یا بروز ناهنجاری‌های آن باشد.
دندان‌ها به‌طور کلی عاشق حرکت کردن هستند؛ در نتیجه به‌کار گیری ریتینرها برای ثابت نگهداشتن دندان و رسیدن به دندان‌هایی هم‌ردیف و مرتب می‌تواند کمک‌کننده باشد. شکست در ارتودنسی در برخی از موارد به‌دلیل عدم استفاده از تثبیت‌کننده‌ها خواهد بود.
سخن پایانی
طرفداران ارتودنسی دندان در حال حاضر بسیار زیاد هستند و این توجه می‌تواند به‌دلیل درصد بالای موفقیت در این درمان باشد. ارتودنسی دندان با اهداف گوناگونی انجام می‌شود که شایع‌ترین آن مرتب‌سازی و منظم شدن دندان‌ها و دو فک است. هرچند این درمان غیرتهاجمی محسوب می‌شود؛ اما همواره در صورت سهل‌انگاری، معایب و عوارضی به وجود خواهند آمد. عوارض ارتودنسی دندان چیست؟ ارتودنسی خود درمانی بی‌خطر به شمار میرود؛ اما اگر در انتخاب متخصص یا به رعایت برخی از نکات بهداشتی و درمانی بعد از انجام آن توجه نکنید، می‌توانند برخی از مشکلات رخ دهند.
سوالات متداول
- آیا کشیدن دندان در ارتودنسی مشکلی دارد؟
برای انجام صحیح درمان ارتودنسی باید تعدادی از دندان‌ها به تشخیص دندان‌پزشک کشیده شوند تا فضای کافی برای مرتب شدن دندان‌ها ایجاد گردد. کشیدن دندان نمی‌تواند به خودی خود عوارض و مشکلاتی را به وجود آورد؛ اما اگر این کار توسط دندان‌پزشک بی‌تجربه و با تجهیزات قدیمی انجام گیرد، خطرناک خواهد بود.
- ارتودنسی مجدد چه عوارضی خواهد داشت؟
زمانی که ارتودنسی با موفقیت به پایان نرسد ممکن است متخصص درمان مجدد را پیشنهاد دهد. ارتودنسی مجدد بعد از بررسی‌های کامل متخصص روی دندان و ریشه دندان انجام خواهد شد تا مشکلی به وجود نیاید.
- برای جلوگیری از زردی دندان در طول ارتودنسی چه باید کرد؟
به‌راحتی می‌توان مانع از زرد شدن دندان‌ها بعد از انجام ارتودنسی شد. تنها کافی است به‌طور مرتب بهداشت دهان و دندان را رعایت نموده و برخی از نکات را رعایت نمایید. استفاده از نخ دندان، مسواک زدن با مسواک مخصوص، پرهیز از خوردن خوراکی‌های رنگی، عدم استفاده از دخانیات و… می‌توانند به سفید ماندن دندان‌های شما کمک کنند.
- به چه دلیل کش‌های ارتودنسی دچار تغییر رنگ می‌شوند؟
کش‌های رنگی بسیاری برای کمک به درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. زمانی که این کش‌ها در معرض پلاک‌ها قرار می‌گیرند که بر اثر خوردن خوراکی‌های رنگی و عدم استفاده از مسواک است، به احتمال زیاد تغییر رنگ می‌دهند. بنابراین برای جلوگیری از تغییر رنگ در آن‌ها از خوردن خوراکی‌های رنگی اجتناب کنید.
