مراقبت بعد از عصب کشی دندان
عصب کشی دندان فرآیند درمانی در دندانپزشکی است که اکثر افراد در طول زندگی خود حداقل یکبار آن را پشتسر میگذارند. این فرآیند با بیحسی انجام میشود و امکان درد پس از جراحی وجود دارد. مراقبت بعد از عصب کشی دندان یک امر ضروری است؛ زیرا عصب کشی، بافت آسیبدیده را نسبت به هرگونه تحریک حساس میکند و احتمال موفقیت درمان کمتر میشود. تسکین درد ناشی از عصب کشی و نحوه مقابله با آن، راهکارهایی دارد که بیمار باید نسبت به آنها آگاهی داشته باشد. با رعایت تمامی روشهای مراقبت بعد از عصب کشی دندان، موفقیت در درمان حاصل میشود.
روند عصب کشی دندان به چه صورت است؟
پوسیدگی دندان یکی از عوامل عمدهای است که اغلب بیماران را ناچار به عصب کشی میکند. این روش درمانی تنها در صورتی اجرا میشود که بیمار سریعاً به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نماید و دندان بهطور کامل از بین نرفته باشد. با اجرای عصب کشی روی دندان آسیبدیده، میتوان شکل طبیعی دندان را حفظ نمود. روند عصب کشی دندان بسته به شدت آسیب متفاوت است. برخی افراد در زمان مناسب مورد درمان قرار میگیرند و سریعاً با عصب کشی از گسترش پوسیدگی و عفونت جلوگیری میکنند. برخی بیماران نیز پس از گسترش عفونت به کلینیکهای دندانپزشکی مراجعه مینمایند.
دندان از چند قسمت تشکیل میشود که تمام این قسمتها باوجود پالپ (مغز دندان) تغذیه میشوند. هنگامی که عفونت و پوسیدگی آسیب جدی به پالپ دندان وارد کرده است، عصب کشی روش مناسبی برای درمان خواهد بود. دندانپزشک برای جلوگیری از آسیب بیشتر به پالپ یا سایر قسمتهای دندان، بخش آلوده را از آن خارج میکند. پس از خارج کردن قسمت آلوده و پاکسازی کانالهای دندان، نوبت به پر کردن و روکش آن میرسد. اگر مراقبتهای لازم بعد از عصب کشی دندان اصولی پیش رود، درمان با موفقیت انجام میشود.
نحوه تسریع روند بهبودی
روند بهبودی عصب کشی دندان تنها زمانی حاصل میشود که بیمار تمام توصیههای متخصص را اجرا نماید. این توصیهها در جهت بهبود بافت آسیبدیده هستند و عدم توجه به آنها میتواند مدت زمان بهبودی را افزایش دهد. تمامی بیماران پس از عصب کشی و از بین رفتن بیحسی، مقداری درد را احساس میکنند که کاملاً طبیعی است و جای نگرانی ندارد؛ معمولاً مصرف داروهای مسکن میتواند در تسکین درد بیمار در مراحل اولیه درمان مفید باشند. پس بهتر است از داروهای مسکن که توسط دندانپزشک تجویز میشود استفاده نمود.
مراقبتهای بعد از عصب کشی دندان در روزهای اول و دوم بیش از روزهای بعدی است. بیمار باید به این نکته دقت داشته باشد که مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر تأثیر منفی در موفقیت درمان عصب کشی دارند. استعمال دخانیات در حالت عادی نیز سلامت دهان افراد سالم را تهدید میکند و برای بیمارانی که بهتازگی جراحی انجام دادهاند، مضر است. همچنین رعایت بهداشت دهان و دندانها بهطور اصولی، تأثیر مستقیم در تسریع روند بهبودی دارد.
مراقبت های پس از عصب کشی را جدی بگیرید
بیمار پس از عصب کشی نمیتواند همانند یک فرد سالم تغذیه داشته باشد. تغذیه پس از عصب کشی در روزهای اول تا زمان بهبودی کامل، باید کنترل شود؛ یعنی بهتر است بیمار از موادغذایی نرم و آبکی تغذیه داشته باشد. اگر بیمار در این مدت از غذاهای سفت با دمای بسیار سرد یا بسیار داغ استفاده کند، احتمال شکست درمان وجود خواهد داشت. این مورد باید در رابطه با مصرف شیرینی، قند و شکلاتها نیز رعایت شود. در اولین روز پس از عصب کشی، بیمار توانایی میل کردن غذا را ندارد؛ زیرا اثر داروهای بیحسی تا مدتی احساس میشوند و مانع از جویدن و تکان دادن دهان خواهند شد.
برخی از بیماران موادغذایی مناسب را میل میکنند و فرآیندهای بهداشت دهان و دندان را بادقت انجام میدهند. این دسته از بیماران نیز امکان احساس درد را خواهند داشت؛ زیرا استفاده از داروهای مسکن باید در کنار موارد دیگر رعایت شود. دندانپزشک در صورت صلاح دید خود داروهای دیگری مانند داروهای ضدالتهاب را تجویز میکند. بیمار باید طبق زمانبندی خاص، آن دارو را مصرف نماید تا بافت آسیبدیده دچار التهاب و عفونت نشود.
مراقبت های بعد از عصب کشی دندان در روز اول
قاعدتاً مراقبتهای بعد از عصب کشی دندان در روز اول بسیار بیشتر از روزهای آینده است. بیمار همچنان مقداری از بیحسی را در دهان احساس میکند و توانایی لازم برای میل غذا و خوراکی را ندارد. عدم توجه به این موضوع میتواند موجب آسیب به دندانهای سالم و دندان عصب کشی شده شود؛ زیرا بیمار برای خوردن خوراکیها باوجود بیحسی، فشار بیش از اندازه وارد میکند و نمیتواند کنترل دقیقی روی میزان فشار داشته باشد. پس از رفع بیحسی، بیمار کمکم درد را احساس خواهد کرد. مصرف مسکنها از این مرحله شروع میشود و تا پایان زمان مقرر توسط دندانپزشک ادامه خواهد داشت.
دندانپزشک دندان عصب کشی شده را پانسمان میکند. بیمار باید نهایت دقت را داشته باشد تا این پانسمان را تکان ندهد. در صورت تمایل به مسواک زدن نیز مانعی وجود ندارد. فرد باید دقت داشته باشد که میزان فشار روی دندان مانند روزهای عادی نیست و باید با ظرافت بیشتری انجام شود. احتمال وجود التهاب و تورم بافت لثه در روز اول پس از جراحی، عادی است. برای کاهش این التهاب میتوان از قالب یا کمپرس یخ استفاده کرد. کمپرس یخ بهطور قابل توجهی از التهاب میکاهد و مانع از روند بهبودی نمیشود. بهترین مواد غذایی نرم برای مصرف در روزهای اول عبارتند از:
- سوشی
- سوپ
- آش
- پوره سیبزمینی
- میوههای نرم لهشده مانند موز
- نودل
- املت
- پاستا
- تخم مرغ آبپز
مراقبت های بعد از روز اول عصب کشی دندان
با رعایت مراقبتهای بعد از روز اول عصب کشی دندان، بیمار روند درمان را سریعتر طی میکند. همچنین این مراقبتها به موفقیت عصب کشی دندان نیز کمک میکنند. بیمار باید مصرف داروهایی را که دندانپزشک تجویز میکند را در اولویت قرار دهد. این داروها تسکیندهنده درد و کاهشدهنده التهاب هستند. درد ناحیه درمان در روز اول عادی است؛ اما باید به درد بعد از روز اول عصب کشی دندان، توجه کرد. اگر پس از روز اول درد دندان شدید باشد و بیمار را باوجود مصرف مسکنها عاجز نماید، بهتر است به متخصص مراجعه کرد.
رعایت بهداشت در تمام دوره درمان عصب کشی ضروری است. استفاده از مسواک میتواند آلودگی سطح دهان را از بین برده و موجب بهبودی شود؛ اما باید دقت داشت که فشار ناشی از مسواک زدن آسیبی به ناحیه عصب کشیشده وارد نکند. مصرف خوراکیهای نرم را نباید فراموش کرد. خوراکیهای نرم از فشار به دندانها جلوگیری میکنند و موجب تسریع بهبودی میشوند. استفاده از نخدندان حداقل تا زمانی که پانسمان روی دندان قرار دارد، ممنوع است. مصرف مواد مضر مانند دخانیات و الکل در این بازه زمانی، بافت را دچار خونریزی میکند.
تسکین درد ناشی از عصب کشی دندان
دندان در روزهای اول پس از عصب کشی، به هرگونه فعالیت حساس خواهد بود. این موضوع باعث میشود تا بیمار در صورت عدم آگاهی، درد بیشتری را تجربه کند. این مشکل میتواند برای اغلب بیماران رخ دهد و امر نامتعارفی نیست. دندانپزشکان اغلب داروهای مسکنی مانند ایبوپروفن و پاراستامول را برای کنترل درد بیماران تجویز میکنند. این داروها عوارض شدیدی ندارند و درد بیمار را تا حد بسیاری تسکین میبخشند.
اگر بیمار پس از مصرف این داروها همچنان احساس ناراحتی داشت، باید به کلینیکهای دندانپزشکی مراجعه نماید. دندانپزشک پس از معاینه بیمار و اطمینان از وضعیت درمان عصب کشی، مسکنهای قویتر را تجویز خواهد کرد. البته درد بیمار گاهی بر اثر عواملی است که بافت را دچار حساسیت میکنند. در این صورت دندانپزشک راهحلی دیگر را انتخاب خواهد کرد. برخی بیماران به مصرف داروها حساسیت دارند و از این موضوع مطلع نیستند.
فرآیند روکش دندان پس از عصب کشی
شدت آسیب به هر دندان متفاوت است. دندانهایی که تنها قسمتی از آنها دچار آسیبدیدگی شده است، تنها با عصب کشی درمان میشوند؛ اما دندانهایی که دیواره آنها توان درمان عصب کشی را ندارد، با روکش مورد درمان قرار میگیرند. آسیبپذیر بودن این دندانها موجب میشود که دندانپزشک برای عصب کشی ریسک نکند و از روکش برای اتمام کار خود استفاده کند. فرآیند روکش دندان پس از عصب کشی، میتواند استحکام لازم دندان را پس از درمان عصب کشی فراهم نماید. برخی از دندانها دچار شکستگی میشوند و روکش میتواند قسمت آسیبدیده را پس از درمان، ترمیم کند.
روکش دندان تنها قسمت تاج را تشکیل نمیدهد، بلکه یک دندان را بهطور کامل میپوشاند. برخی بیماران از روکش برای پوشاندن لبپریدگی دندانهایشان استفاده میکنند. در حقیقت این روش برای اغلب بیمارانی که قسمت اعظم دندان خود را از دست دادهاند مناسب است. روکش دندان نیز به نوبه خود به مراقبت و نگهداریهای لازم احتیاج دارد تا روند درمان با موفقیت طی شود.
مراقبت های لازم پس از روکش
مراقبت از روکش پس از عصب کشی دندان چه اهمیتی دارد؟ این مراقبتها شامل چه اموری میشوند؟ در قراردادن روکش روی دندان باید به این نکته دقت داشت که امکان بروز عوارض هم وجود دارد؛ عوارضی که میتوانند درمان و بهبودی کامل را با مشکل روبهرو سازند. افرادی که نسبت به روکش حساسیت دارند یا به بیماریهای دهان مبتلا هستند، میبایست بیش از سایرین از دندان خود محافظت نمایند. در صورت عدم توجه به مراقبتهای لازم پس از روکش احتمال بروز عفونت وجود دارد.
رعایت بهداشت دهان و دندان یکی از مراقبتهای ثابت در عصب کشی هستند. بیمار پس از انجام روکش باید نسبت به سلامت دهان و دندانهای خود مسئولیتپذیر باشد و تنها به مسواک اکتفا نکند. برای پاکیزهسازی محیط دهان و دندانها میتوان از دهانشویه و نخدندان نیز بهره برد. البته جنس روکشهای دندان متفاوت است و همین موضوع میتواند در ماندگاری و دوام آن تأثیرگذار باشد. روکشهای دائمی بهترین نوع هستند و مادامالعمر روی دندان بیمار باقی میمانند. روکشهای دیگری وجود دارند که موقتی هستند، این روکشها معمولاً از رزین و فلز تهیه میشوند.
عوارض احتمالی پس از عصب کشی و روکش دندان
عوارض احتمالی پس از روکش دندان قابل رفع کردن هستند و مشکل بسیار جدی بهشمار نمیآیند. به هر حال این عوارض در صورت رعایت مراقبتهای لازم پس از روکش، رخ نمیدهند. دندانها پس از عصب کشی نسبت به دمای خوراکیها و ضربه حساس میشوند. در این صورت بیمار باید از خمیردندان مناسب استفاده کند. خمیردندانهایی که برای این دندانها تولید میشوند، تا حدودی میتوانند احساس ناخوشایند بیمار را کاهش دهند. درد دندان حین جویدن غذا نیز یکی از عوامل شایعی است که بیماران تجربه میکنند.
در برخی مواقع روکش دندان ارتفاع مناسبی ندارد و موجب درد حین جویدن غذا میشود. تا زمانی که ارتفاع دندان اصلاح نشود، این درد ادامه خواهد داشت. ترک، افتادن یا شل شدن روکش سه مشکل هستند که به جنس روکش و عملکرد دندانپزشک وابسته خواهند بود. ترکخوردن روکش را میتوان ترمیم نمود اما اگر روکش لقشده یا افتاده باشد، فرآیند انجام روکش دوباره تکرار میشود. حساسیت به جنس روکش هم میتواند یکی از عوارض جدی باشد که از موفقیت درمان جلوگیری نماید.
درد ناشی از عصب کشی و نحوه مقابله با آن
درد عصب کشی دندان میتواند منبع مشخصی داشته باشد. دلیل اصلی دردی که اغلب بیماران آن را تجربه میکنند، التهاب بافت درون دهان است. این مشکل پس از جراحی رخ میدهد و با مصرف داروهای ضدالتهاب در روزهای اول، رفع خواهد شد. اگر درد ناشی از التهاب نباشد، احتمالاً بافتی که در آن جراحی انجام شده است در معرض عفونت قرار دارد. گاهی اوقات باوجود اینکه دندانپزشک تمام کانالهای دندان را از عفونت پاکسازی میکند، اما نمیتواند صدرصد از نابودی آلودگی اطمینان داشته باشد. یعنی امکان وجود کمی عفونت پس از عصب کشی وجود دارد.
خطاهای دندانپزشکان نیز در درد ناشی از عصب کشی دخیل هستند. مثلاً پر کردن بیش از اندازه موارد، عدم تشخیص ریشه ناقص و آسیب به سایر قسمتهای دهان از جمله علتهای دندان درد بیمار پس از درمان بهشمار میآیند. مصرف داروهای مسکن بهترین گزینه برای تسکین درد بیماران پس از عصب کشی است. این داروها توسط دندانپزشک تجویز میشوند؛ ولی بیماران میتوانند تا قبل از بهبودی کامل، داروهای مسکن را از داروخانه تهیه نمایند. استامینوفن و ایبوپروفن از جمله مسکنهای پرکاربرد هستند که درد بیمار را کاملاً تسکین میدهند.
کلام آخر
عصب کشی دندان روشی مفید در درمان دندانهای آسیبدیده است که با هدف حفظ دندان طبیعی انجام میشود. در این روش دندانپزشکان تمام یا قسمتی از پالپ دندان را خارج میکنند تا درون محیط دهان هیچ عفونتی وجود نداشته باشد. عصب کشی دندان مانند سایر جراحیها به مراقبت احتیاج دارد. مراقبت بعد از عصب کشی دندان، به حفظ و نگهداری دندان طبیعی کمک میکند و آن را تا مدت زیادی از آسیب مصون نگه میدارد. برخی بیماران به علت آسیب زیاد به بافت دندان توانایی انجام عصب کشی را ندارند؛ البته با کمک روکش میتوان این گزینه را برای بیماران فراهم کرد.
سوالات متداول
- مدت زمان بیحسی پس از عصب کشی چقدر است؟
بیحسی لب، زبان و حتی گونهها ناشی از داروهایی است که قبل از عصب کشی تزریق میشوند. اثر این داروها تا چند ساعت پس از جراحی از بین خواهند رفت.
- آیا داخل دندان پس از عصب کشی باز میماند؟
خیر. دندان پس از عصب کشی در معرض آلودگی قرار دارد و دندانپزشک برای جلوگیری از این موضوع، دندان را با مواد مخصوص پر میکند. این مواد موقتی هستند و پس از اتمام دوره بهبودی (تقریباً دو هفته) با مواد اصلی روکش جابهجا خواهند شد.
- احساس ناخوشایند پس از اتمام عصب کشی ناشی از چیست؟
اگر دندانپزشک در تنظیم ارتفاع روکش دندان اشتباه کرده باشد، این مشکل رخ میدهد. بیماران میتوانند برای اصلاح ارتفاع دندان عصب کشی دوباره به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمایند.
- چه مدت پس از عصب کشی میتوان غذا خورد؟
بهتر است تا یک ساعت پس از عصب کشی، از خوردن یا نوشیدن امتناع ورزید؛ این کار میتواند باعث فشرده شدن مواد داخل دندان شود.
- محدودیتهای پس از عصب کشی دندان شامل چه مواردی میشوند؟
دندان پس از عصب کشی به فشار حساس است و میبایست از خوردن غذاهای سفت دوری کرد. از طرفی مواد غذایی نرم ولی چسبناک، به مواد داخل دندان آسیب میرسانند.