عوارض جراحی دندان عقل

آیا از عوارض جراحی دندان عقل اطلاع دارید؟ دندان‌های عقل که به نام دندان‌های آسیاب سوم نیز شناخته شده‌اند، آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان رویش می‌یابند. معمولاً دندان‌های عقل از فضای کمتری برای رشد برخوردار هستند، به همین علت رشد کاملی ندارند و اغلب سبب آسیب به دندان‌های کناری خود می‌شوند. دندان‌های عقل در بیشتر مواقع به‌صورت نهفته یا نیمه نهفته رویش می‌یابند و این موضوع سبب می‌شود تا بیمار برای جلوگیری از مشکلات بعدی مجبور به جراحی دندان عقل شود. این جراحی مانند دیگر عمل‌های جراحی با عوارضی همراه است. اگر شما نیز قصد انجام جراحی دندان عقل خود را دارید، بهتر است قبل از هر اقدامی با عوارض این جراحی آشنا شوید تا در صورت بروز مشکل، بتوانید تصمیم درستی اتخاذ نمایید.

توجه: اگر قصد جراحی دندان را دارید حتما روی لینک کلیک کنید.

به چه دندانی دندان عقل گفته می‌شود؟

دندان‌های عقل حدود 20 سالگی در انتهای دهان رویش می‌یابند، در برخی موارد حتی ممکن است این دندان‌ها هرگز رشد پیدا نکنند. در این صورت دندان عقل به‌صورت نهفته در استخوان فک و بافت لثه باقی می‌ماند. دلیل این موضوع، نبود فضای کافی برای رویش کامل دندان عقل محسوب می‌شود. حتی در برخی موارد فضای محدود سبب رشد ناقص دندان عقل نیز می‌شود و یک دندان عقل نیمه نهفته در دهان رویش می‌یابد. معمولاً بیماران از وجود دندان عقل نهفته بی‌خبر هستند و با ایجاد عفونت، فشار به دندان‌های مجاور یا درد ناگهانی به وجود آن پی ‌می‌‌ببرند.

همچنین دندان عقل نیمه نهفته سبب به‌هم‌ریختگی یا جابه‌جایی دندان‌های بیمار می‌گردد. زمانی که دندان‌های مجاور دندان عقل شروع به کج شدن می‌کنند، بیمار متوجه رشد دندان عقل خود به‌صورت ناقص می‌شود. در این شرایط دندان عقل نیمه نهفته به ریشه دندان‎‌های مجاور فشار وارد می‌آورد. این نوع دندان عقل معمولاً به سختی تمیز شده و در بیشتر مواقع با ایجاد عفونت و پوسیدگی سبب خرابی دندان‌های کناری خود نیز می‌شود. بنابراین نگهداشتن دندان عقل نهفته و نیمه نهفته کار عاقلانه‌ای به‌نظر نمی‌رسد.

زاویه رویش انواع دندان عقل

دندان عقل نهفته به چهار نوع مختلف در دهان بیماران وجود دارد؛ هر کدام از این دندان‎های نهفته زاویه محل قرارگیری متفاوتی دارند.

• نهفتگی میانی: متداول‌ترین نوع دندان عقل نهفته، دندان عقل با نهفتگی میانی است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دندان عقل به‌صورت زاویه‌دار به سمت جلوی دهان متمایل شده باشد.
• نهفتگی دور از مرکز: این نوع دندان عقل جزو نادرترین دندان‌های عقل نهفته است و زمانی ایجاد می‌شود که دندان عقل به سمت عقب دهان متمایل شده باشد.
• نهفتگی عمودی: اگر دندان عقل نهفته در موقعیت صحیحی برای بیرون آمدن قرار داشته باشد؛ اما در زیر لثه پنهان باقی مانده باشد، در آن صورت نهتگی عمودی اتفاق افتاده است.
• نهفتگی افقی: اگر دندان عقل کاملاً به پهلو قرار گرفته باشد و در زیر لثه پنهان شود، نهفتگی افقی اتفاق افتاده است. این نوع دندان عقل نهفته اغلب دردناک است؛ زیرا به دندان‌های جلویی خود فشار زیادی وارد می‌آورد.

پیشنهاد مطالعه: انواع جراحی دندان عقل را می‌شناسید؟ با توجه به نحوه رویش دندان شما؛ روش جراحی نیز متفاوت است.

چرا دندان عقل را بکشیم؟

نکشیدن دندان عقل عوارض متعددی دارد. به همین علت معمولاً دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند جز در مواردی خاص، این دندان از دهان بیمار خارج شود. فک انسان به اندازه کافی بزرگ نیست که دندان عقل رشد سالم و صحیحی داشته باشد و به استخوان فک آسیبی نرساند. همچنین دندان عقلی که با زاویه خاصی رویش کرده باشد، سبب جابه‎جایی دندان‌های کناری خود می‌شود. دندان عقل نهفته کشیده نشده می‌تواند به سایر دندان‌ها آسیب برساند و مشکلات متعددی مانند پوسیدگی یا بیماری لثه را ایجاد نماید.

برخی دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند در صورت رشد سالم و بدون نقص دندان عقل، این دندان در دهان حفظ شود؛ زیرا مانند سایر دندان‎ها عملکرد مختص به خود را دارد. در این شرایط دندان‌پزشکان معتقدند کشیدن دندان عقلی که رویش درستی داشته است ممکن است عوارض و عواقبی به‌ همراه داشته باشد. این دندان عقل سالم به دلیل موقعیت خاصی که دارد در اغلب مواقع به‌ شکل صحیحی تمیز نمی‌شود و بیمار شاهد پوسیدگی زودرس آن خواهد بود. در این گونه مواقع به دلیل خطر بروز عفونت، کشیدن دندان عقل امری ضروری به ‌نظر می‌رسد.

عوارض نکشیدن دندان عقل

عوارض نکشیدن دندان عقل بسیار خطرناک است. به همین علت اغلب دندان‌پزشکان به بیمار توصیه می‌کنند که دندان عقل از دهان خارج شود. به‌طور کلی نکشیدن دندان عقل عوارض زیر را به همراه دارد:

• درد بسیار زیاد در فک و صورت و ناتوانی در باز و بسته کردن دهان
• عفونت مکرر در بافت نرم پشت دندان عقل
• ایجاد کیست اطراف دندان عقل
• پوسیدگی دندان عقل و دندان‌های مجاور
• ایجاد ناهماهنگی در دندان‎های دیگر
• بروز التهاب یا تورم لثه (پریکورونیت)
• شکستگی دندان عقل نیمه نهفته از ریشه
• ایجاد طعم و بوی بد در دهان
• خون‌ریزی و احساس درد یا سوزش در لثه

عوارض پس از جراحی دندان عقل

عوارض کشیدن دندان عقل معمولاً در همه افراد دیده نمی‌شود و بیشتر این عوارض در بیمارانی مشاهده می‌گردد که سن بالایی دارند. هر چه سن بیمار از 35 سال بیشتر باشد، عوارض ناشی از کشیدن دندان عقل در وی بیشتر مشاهده می‌گردد. عوارض جراحی دندان عقل عبارتند از:

• ایجاد حفره خشک (استیت آلوئولار): در صورتی که پس از کشیدن دندان، خون به درستی در ناحیه جراحی لخته نشود، هوا و مواد غذایی در حفره دندان عقل سبب درد و التهاب می‌شوند. این عارضه همچنین در افرادی که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نمی‌کنند، سن بالای 25 سال دارند یا دخانیات مصرف می‌نمایند، بیشتر دیده می‌شود.
• تریسموس (قفل‌شدن فک‌ها): در این شرایط عضلات هر دو فک دچار انقباض می‌شوند و بیمار نمی‌تواند فک خود را حرکت دهد. این مشکل با درد شدیدی همراه است.
• بازشدن به سینوس ماگزیلاری: اگر ریشه دندان عقل در فک بالا فاصله نزدیکی با سینوس ماگزیلاری داشته باشد، ممکن است در هنگام جراحی، سینوس آسیب ببیند و سوراخ شود.
• آسیب عصبی: گاهی تزریق داروی بی‌حسی به عصب تا چند هفته برای بیمار ایجاد بی‌حسی در ناحیه فک را به دنبال خواهد داشت. این مشکل در اغلب مواقع پس از چند هفته برطرف می‌گردد.
• درد و تورم: معمولاً 1 الی 3 روز بعد از جراحی دندان عقل، درد و تورم در ناحیه جراحی وجود دارد. برای کنترل این مشکل دندان‌پزشک مصرف مسکن، داروهای ضد التهاب، غذاهای نرم و عدم فعالیت شدید را توصیه می‌کند.
• خون‌ریزی شدید: خون‌ریزی 8 الی 12 ساعت بعد از جراحی طبیعی است، البته اغلب جراحی دندان عقل خون‌ریزی زیادی را به همراه دارد. با قرار دادن گاز استریل، شست‌وشوی دهان با محلول آب و نمک و اجتناب از دخانیات می‌توانید خون‌ریزی را کنترل نمایید.

مراقبت های لازم پس از کشیدن دندان عقل

پس از انجام جراحی دندان عقل، دندان‌پزشک دستورالعمل‌های زیر را برای گذراندن دوران بهبودی آرام‌تر به شما توصیه می‌نماید.

• روز اول پس از جراحی آب دهان خود را بیرون نریزید تا لخته خون ایجاد شده در درون حفره دندان از دهان‌تان خارج نشود.
• گاز استریل قرار گرفته شده در ناحیه جراحی را طبق دستور دندان‌پزشک تعویض نمایید.
• تا 48 ساعت با استفاده از یک کیسه یخ یا داروهای مسکن مانند استامینوفن درد خود را کاهش دهید.
• پس از جراحی تا پایان روز استراحت نمایید و تا یک هفته از انجام فعالیت‌های شدید خودداری نمایید، زیرا ممکن است لخته خون از بین برود و دچار خون‌ریزی شوید.
• در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک حتماً در زمان‌های مشخص شده داروی خود را مصرف نمایید.
• شب اول مسواک نزنید و از شب دوم غیر از ناحیه جراحی بقیه دندان‌ها را مسواک بزنید. برای رعایت بهداشت دهان و دندان تا چند روز با استفاده از محلول آب و نمک دهان خود را شست‌وشو دهید.
• ناحیه جراحی شده را با زبان لمس نکنید.
• دستورات غذایی که دندان‌پزشک به شما توصیه می‌نماید را عیناً اجرا نمایید.

تغذیه پس از جراحی دهان

در 24 ساعت پس از جراحی به مقدار زیاد آب خنک بنوشید و از نوشیدن مایعات و غذاهای داغ اجتناب نمایید. همچنین نوشیدنی‌های الکلی، کافئین‌دار و گازدار مصرف نکنید. نوشیدنی را هرگز با نی مصرف نکنید؛ زیرا عمل مکیدن سبب خارج شدن لخته خون از ناحیه حفره می‌گردد. سعی نمایید تا 24 ساعت از غذاهای جویدنی میل ننمایید، در صورتی که جویدن برای شما آسان شد می‌توانید از غذاهای نیمه مایع استفاده نمایید. غذاهای سفت، جویدنی، داغ و ادویه‎دار ممکن است در حفره باقی بمانند و زخم شما را تحریک کند.

در صورتی که خون‌ریزی شدیدی داشتید، مصرف آب یخ و بستنی می‌تواند خون‌ریزی شما را تا حد زیادی کاهش دهد. غذاهایی مانند سوپ گوجه‌فرنگی، ماست یونانی، پوره سیب‌زمینی و نیمرو به دلیل داشتن پروتئین، ویتامین و مواد معدنی به التیام زخم پس از جراحی کمک فراوانی می‌کنند.

کشیدن دندان عقل در دوران بارداری چه عوارضی دارد؟

فرآیند جراحی دندان عقل با استفاده از داروهای بی‌حسی و بیهوشی آغاز می‌شود. از آنجایی که در دوران بارداری مادر نباید از داروهای بی‌حسی یا بیهوشی استفاده کند، بنابراین بهتر است در شرایط غیرضروری، جراحی را به تعویق اندازید. البته برخی از متخصصین معتقدند در سه ماهه دوم بارداری، جراحی دندان عقل مانعی ندارد، اما شما قبل از هر اقدامی حتماً  با پزشک متخصص خود مشورت نمایید.

عوارض کشیدن دندان عقل در بارداری دقیقاً مشابه شرایط غیربارداری است، با این تفاوت که احتمال بروز عفونت در دوران بارداری بیشتر می‌شود. در این دوران به علت ضعف سیستم ایمنی، تغییرات هورمونی و نیاز شدید جنین به کلسیم احتمال بروز عوارض بیشتر می‌گردد. عوارض شایعی مانند درد، تورم و خون‌ریزی در دوران بارداری مسئله‌ساز نخواهد بود. به یاد داشته باشید جراحی دندان عقل از نکشیدن دندان عقل خطرات و عوارض کمتری به دنبال دارد. بروز درد، عفونت و مشکلات احتمالی دیگر در دوران بارداری بسیار آزاردهنده و نگران‌کننده محسوب می‌شود.

چه عواملی در تعیین هزینه جراحی دهان تاثیر دارد؟

پیچیدگی روند جراحی دندان عقل هزینه‌های این فرآیند درمانی را مشخص می‌کند. اگر دندان عقل رویش کاملی داشته باشد، هزینه جراحی آن مانند هزینه کشیدن دندان‌های آسیاب است. اگر دندان عقل به‌ شکل نامناسبی از لثه بیرون آمده باشد، روند خارج کردن آن طولانی‌تر و در نتیجه پر هزینه‌تر خواهد بود. همچنین هزینه نهایی جراحی دندان عقل به عوامل مختلف دیگری نیز بستگی دارد، این عوامل عبارتند از:

• تبحر و تجربه دندان‌پزشک
• هزینه آزمایش، تصویربرداری اشعه ایکس قبل از جراحی
• هزینه داروهای بی‌حسی یا بیهوشی و مراقبت‌های پس از جراحی
• وضعیت قرارگیری و زاویه رویش دندان عقل
• داشتن عفونت
• هزینه جراحی لثه
• هزینه لیفت لثه
• تعداد دندان‌های عقلی که نیاز به جراحی دارند.
• موقعیت جغرافیایی کلینیک

پیشنهاد مطالعه: درد جراحی دندان؛ با دانستن چند نکته کاربردی درد ناشی از جراحی دهان را کاهش دهید.

کلام آخر

عوارض جراحی دندان عقل شامل درد، تورم، خون‌ریزی، عفونت، ترشح خون، بروز لخته‎های خونی، آسیب به عصب‌ها و بافت‌های نرم لثه می‌شود. همچنین در برخی موارد عوارضی مانند درد گردن و فک، سردرد و حتی تغییر در حس بویایی و ذائقه نیز ممکن است رخ‎ دهد. تمام این عوارض در عرض چند روز از بین می‌روند. به همین علت اغلب دندان‌پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند دندان عقل به هر شکل که رشد کرده باشد، حتماً از دهان خارج شود. بنابراین باتوجه به اینکه خطراک و عوارض نکشیدن دندان عقل از کشیدن آن بیشتر است، بهتر است این دندان‌ها در سنین پایین و قبل از 35 سالگی از دهان خارج شوند.

سؤالات متداول

1) آیا کشیدن دندان عقل با برش لثه همراه است؟

بله. در صورتی که دندان عقل نهفته باشد یا بخشی از آن داخل لثه گیرکرده باشد، دندان‌پزشک لثه را برش می‌دهد تا دندان را به راحتی خارج کند.

2) آیا پس از جراحی دندان عقل نوع و مدل خوابیدن باید به شیوه خاصی باشد؟

بهتر است چند روز اول پس از جراحی در حالت خواب، سر شما بالاتر از بدنتان قرار گیرد. برای این کار می‌توانید از 2 بالشت استفاده نمایید.

3) آیا پس از جراحی دندان عقل می‌توان استحمام کرد؟

بهتر است تا 48 ساعت پس از جراحی به حمام نروید.

4) آیا جراحی دندان عقل ریسک بالایی دارد؟

خیر، معمولاً فرآیند جراحی دندان عقل مانند کشیدن دیگر دندان‌ها خطر کمی به‌ همراه دارد؛ اما در صورتی که به بیماری‌های سیستمیک مبتلا هستید قبل از شروع جراحی دندان‌پزشک خود را مطلع نمایید.

5) معمولاً بیهوشی قبل از جراحی به چه نحوی انجام می‌گیرد؟

معمولاً دندان‌پزشک باتوجه به وضعیت بیمار از 4 روش تزریق آرام‌بخش، بی‌حسی موضعی، داروهای خوراکی و بی‌حسی درون‌وریدی (بیهوشی عمومی) استفاده می‌کند. معمولاً بیهوشی درون‌وریدی و بی‌حسی موضعی روش‌های ایمن‌تری هستند و پس از جراحی بیمار راحت‌تر هوشیاری خود را به دست می‌آورد و سرحال می‌شود.