انواع روش‌های ارتودنسی دندان
انواع روش های ارتودنسی دندان کدامند؟ از جمله بهترین و کارآمدترین شیوه‌های درمان نامرتبی و کجی دندان‌ها، ارتودنسی نامیده می‌شود. این روش که از زمان‌های قدیم مورد استقبال بیماران قرار گرفته، در چند دهه اخیر دچار تحولات بسیار زیادی شده است. امروزه متخصصین با استفاده از روش‌های نوین ارتودنسی، جدیدترین و پیشرفته‌ترین امکانات و تجهیزات دندان‌پزشکی می‌توانند مشکلات و ناهنجاری‌های دهان و دندان را به بهترین شکل ممکن درمان کنند. این شیوه درمانی به چندین روش مختلف و با کمک ابزار و تجهیزات متنوعی انجام می‌شود و با کمترین میزان آسیب، موقعیت دندان‌ها را بهبود می‌بخشد.
پیشنهاد مطالعه: ارتودنسی دندان؛ راهنمای صفر تا صد ارتودنسی دندان از هزینه‌ها گرفته تا معرفی وسایل مورد استفاده
ارتودنسی ثابت چیست؟
یکی از رایج‌ترین روش های ارتودنسی دندان جهت از بین بردن ناهنجاری‌های دهان و فک، ارتودنسی ثابت محسوب می‌شود. در این شیوه درمانی، پس از ثابت کردن براکت‌ها روی دندان‌ها، بیمار نمی‌تواند تا پایان دوره درمان آن‌ها را از دهان خود خارج کند. در ارتودنسی ثابت دندان‌های بیمار با کمک سیم و کش‌های مخصوص به مرور زمان جابه‌جا می‌شوند و در نهایت ناهنجاری‌های فک و زاویه تماس دندان‌های بالا و پایین اصلاح می‌شود.
این شیوه که یکی از پیچیده‌ترین و تخصصی‌ترین دوره‌های آموزش ارتودنسی را به خود اختصاص داده است حتماً باید توسط متخصص ارتودنسی انجام شود تا نتایج مطلوبی نیز به‌دست آید. انجام ارتودنسی توسط افراد غیر متخصص ممکن است صدمات جبران ناپذیر و عوارضی مانند خوردگی استخوان و تحلیل ریشه را به‌همراه داشته باشد.
امکان انجام ارتودنسی ثابت در هر زمانی وجود دارد، اما بهترین زمان برای درمان پس از 12 سالگی و در سنین نوجوانی و قبل از بلوغ به‌شمار می‌آید. در این سنین استخوان‌های فک و دندان‌ها رشد کامل خود را انجام نداده‌اند، بنابراین سرعت درمان و نتیجه کار رضایت بخش‌تر خواهد بود. طول درمان ارتودنسی ثابت بین 12 ماه تا 3 سال است و براساس نوع ناهنجاری بیمار و شدت کجی دندان‌ها می‌تواند زمان بیشتری به خود اختصاص دهد. از انواع ارتودنسی ثابت می‌توان به ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی دیمون و ارتودنسی سرامیکی اشاره کرد.
دقت داشته باشید اگر شما تحت درمان ارتودنسی ثابت قرار گرفتید ممکن است چند روز اول و پس از نصب بریس‌ها احساس درد داشته باشید. این مسئله کاملاً طبیعی است و به‌دلیل سفت کردن براکت‌ها ایجاد می‌شود. جهت از بین بردن درد ناشی از درمان با مشورت متخصص می‌توانید از انواع مسکن‌ها استفاده نمایید.
روند درمان ارتودنسی ثابت چگونه است؟
ارتودنسی ثابت می‌تواند از جزئی‌ترین تا مشکل‌ترین ناهنجاری‌ها و ناهماهنگی‌های دندان‌ها را اصلاح نماید. در این شیوه درمانی از معاینه تا اتمام، روند درمان شامل مراحل زیر می‌شود:
- ابتدا دندان‌پزشک متخصص، دندان‌های بیمار را معاینه و بررسی می‌نماید و جهت تشخیص بهتر مشکلات از بیمار می‌خواهد تا عکس رادیولوژی تهیه کند.
- متخصص از دندان‌های بیمار قالبی تهیه می‌کند و توسط کامپیوتر به منظور طرح مناسب درمان، اقدام به تصویر سازی می‌نماید.
- ارتودنتیست، مراقبت‌های لازم را قبل از انجام ارتودنسی برای بیمار شرح می‌دهد.
- براکت‌ها روی دندان‌ها نصب می‌شوند و سیم مخصوص از بین آن‌ها عبور داده می‌شود.
- شرح مراقبت‌های لازم از براکت‌ها و دندان‌ها پس از درمان به بیمار ارائه می‌گردد.
- انجام معاینات دوره‌ای که معمولاً ماهی یک بار است، تا پایان دوره درمان ادامه دارد.
معمولاً در طول درمان ارتودنسی ثابت دندان‌ها حدوداً در طول یک ماه 1 میلی‌متر جابه‌جا می‌شوند. گاهی به‌دلیل وجود برخی ناهنجاری‌ها در دهان بیمار، ممکن است متخصص مجبور شود قبل از نصب براکت‌ها، دندانی را بکشد. در این‌گونه بیماران طی چند جلسه اول حرکت دندان‌ها به‌خوبی مشهود بوده و دندان‌ها به سمت فضای خالی حرکت داده می‌شوند.
انواع براکت ارتودنسی ثابت
یکی از اصلی‌ترین تجهیزات در ارتودنسی ثابت (یکی از روش های ارتودنسی دندان) براکت‌ها یا همان بریس‌ها هستند که این ابزار انواع مختلفی دارند و به جهت درمان اختلال کج دندان‌ها به‌کار می‌روند. براکت‌های ارتودنسی که در سه نوع فلزی، سرامیکی و پلاستیکی موجود هستند، توسط سیمان مخصوصی روی دندان‌ها ثابت می‌شوند و با سیم به یکدیگر متصل می‌گردند. براکت‌ها از هر جنسی که باشند، دندان‌ها را احاطه می‌کنند و به آهستگی حرکت می‌دهند تا فرم صحیح را به‌دست آورند.
معمول‌ترین و پرطرفدارترین براکت‌های ارتودنسی، براکت‌های ثابت فلزی به‌شمار می‌آیند. این براکت‌ها که از گذشته تا به امروز مورد استفاده متخصصین قرار می‌گرفته‌اند، مکعب‌های فلزی کوچکی از جنس استیل ضد زنگ هستند. سیم‌های متصل به براکت‌های فلزی در انتها به دندان‌های آسیا متصل می‌شوند. بریس‌های فلزی که امروزه متخصصین استفاده می‌نمایند به مراتب کوچک‌تر، زیباتر و راحت‌تر هستند.
نوع دیگر بریس‌های ثابت، بریس‌های سرامیکی بوده که روش کار این بریس‌ها نیز مانند براکت‌های فلزی است. تفاوت بریس‌های سرامیکی با نوع فلزی در شفافیت آن‌ها است، به‌طوری که این براکت‌ها تنها از فاصله نزدیک قابل مشاهده هستند. براکت‌های سرامیکی به‌دلیل شفاف بودن، مورد توجه افرادی قرار گرفته است که می‌خواهند درمان ارتودنسی آن‌ها مشخص نباشد. نحوه نصب این براکت‌ها مانند براکت‌های فلزی است، توجه داشته باشید بریس‌های سرامیکی خاصیت شکنندگی دارند، بنابراین نیازمند مراقبت بیشتری هستند.
براکت‌های پلاستیکی یکی دیگر از انواع براکت‌ها هستند که مناسب افرادی است که تمایل دارند ارتودنسی راحت و نرمی داشته باشند. بریس‌های پلاستیکی از نظر ظاهری مشخص نیستند اما دوام چندانی ندارند و با مصرف غذاهای رنگی به مرور زمان تغییر رنگ می‌دهند.
نوع دیگر براکت‌ها، بریس‌های پشت دندانی هستند، این بریس‌ها روی سطح داخلی دندان‌ها نصب می‌شوند و از دید عموم مخفی می‌مانند. جنس این بریس‌ها فلزی است و عملکردی مشابه بریس‌های فلزی روی دندانی دارند، اما به‌دلیل نحوه نصب، مشکلی که دارند این است که از هزینه بالاتری برخوردار هستند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع وسایل و تجهیزات ارتودنسی؛ معرفی تمامی تجهیزات + کاربرد ان‌ها
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت یکی از روش‌های کارآمدی است که جهت درمان مشکلاتی نظیر آندربایت (جلو بودن فک پایین)، اوربایت (جلو بودن فک بالا)، کجی دندان‌ها و درمان ناهنجاری‌های فک بدون جراحی محسوب می‌شود. این روش نوین و مؤثر دارای مزایا و معایب فراوانی است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- ارتودنسی ثابت باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری لثه می‌شود.
- با استفاده از ارتودنسی ثابت، دندان‌ها در محل مورد نظر قرار می‌گیرند، لذا تأثیر و عملکرد بالایی دارند.
- امکان برگشت دندان‌ها به حالت اولیه پس از درمان ارتودنسی ثابت بسیار اندک است.
- تمیز کردن دندان‌ها پس از تکمیل دوره درمان ارتودنسی ثابت، بسیار آسان‌تر است.
- قابل استفاده برای تمام سنین از کودکان تا بزرگسالان.
- هزینه مناسب نسبت به دیگر روش‌های ارتودنسی.
- درمان تمام ناهجاری‌های دهان، دندان و فک.
- این درمان خودبه‌خود انجام می‌شود و با رعایت بهداشت دهان و دندان از سوی بیمار، نیاز به همکاری دیگری ندارد.
ارتودنسی ثابت علاوه‌بر برخورداری از مزایای بسیار زیاد، معایبی نیز دارد، برخی از معایب این روش درمانی عبارت‌اند از:
- طول درمان ارتودنسی ثابت نسبت به متحرک طولانی‌تر خواهد بود.
- ارتودنسی ثابت معمولاً با درد موقتی همراه است که با گذشت زمان از بین می‌رود.
- در طول درمان ممکن است با دشواری حین غذا خوردن روبه‌رو شوید.
- در ارتودنسی ثابت امکان شکستن اجزا در اثر خوردنی‌های سفت وجود دارد.
- نوع سرامیکی و پلاستیکی، براکت‌ها شکننده و قابلیت تغییر رنگ دارند.
- به‌دلیل وجود براکت‌ها و سیم، برای جلوگیری از تجمع باکتری و پوسیدگی دندان‌ها، نیاز به مراقبت زیادی دارند.
- به‌دلیل عدم زیبایی در نوع بریس‌های فلزی، ظاهر شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- ثابت و غیر قابل حرکت هستند.
ارتودنسی متحرک چگونه است؟
یکی از پرطرفدارترین روش های ارتودنسی دندان، ارتودنسی متحرک به‌شمار می‌رود. در این نوع ارتودنسی براکت‌ها به دندان متصل نیستند و بیمار می‌تواند در مواقع لزوم آن را از دهان خارج کند و سپس بهراحتی داخل دهان بگذارد. در این نوع ارتودنسی، آزادی عمل بیمار افزایش پیدا می‌کند و رعایت بهداشت نیز راحت‌تر انجام می‌گیرد. انجام این شیوه پرطرفدار درمانی، که برای ناهنجاری‌ها و ناهماهنگی‌های جزئی دندانی به‌کار می‌رود، باید با نظر متخصص ارتودنسی صورت گیرد. استفاده از روش ارتودنسی متحرک مزایای فراوانی مانند سهولت رعایت بهداشت، استفاده ساده، مدت زمان نصب کمتر و هزینه مناسب‌تر نسبت به ارتودنسی نامرئی دارد.
بهترین سن برای انجام ارتودنسی متحرک در کودکان زیر 12 سال و در دوره دندان‌های شیری یا شیری- دائمی محسوب می‌شود. دوره درمان این روش کوتاه و حدود 6 ماه تا 1 سال است.
انواع ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک، پلاک‌های مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای ناهنجاری‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ارتودنتیست با توجه به مشکل بیمار، میزان بی‌نظمی دندان‌ها و مدت زمان درمان ارتودنسی، پلاک مورد نظر را انتخاب و در محل مناسب نصب می‌نماید. انواع پلاک‌های ارتودنسی متحرک شامل نمونه‌های زیر می‌شود:
پلاک‌های نامرئی
پلاک نامرئی یا «الاینر شفاف» نوعی پلاک است که حالت شیشه‌ای و شفاف دارد و روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. در این نوع ارتودنسی از سیم فلزی و براکت خبری نیست و پلاک‌ها به‌دلیل جنس پلاستیکی که دارند قابل دیدن نیستند. بسیاری از افراد به‌دلیل نامرئی بودن این پلاک‌ها تمایل دارند تا از این نوع ارتودنسی استفاده کنند. لازم به‌ذکر است که پلاک‌های نامرئی باید هر دو هفته یک بار تعویض گردند تا به دندان‌ها فشار وارد نکنند.
پلاک‌های فانکشنال
پلاک فانکشنال، یکی دیگر از انواع پلاک‌های متحرک در ارتودنسی به‌شمار می‌آید که در مواقعی که فک پایین یا فک بالا جلوتر باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین درصورتی‌که فضای فک بالا یا پایین کوچک باشد، دندان‌پزشک می‌تواند از پلاک فانکشنال به‌جای کشیدن دندان‌ها استفاده کند. این نوع پلاک با وارد کردن فشار به فک باعث حرکت استخوان‌ها و اصلاح فرم آن‌ها می‌شود. اگر کاندیدای انجام ارتودنسی به روش پلاک فانکشنال هستید، لازم است بدانید که استفاده از این پلاک سبب ایجاد اختلال در تکلم بیمار می‌گردد، اما با گذشت زمان می‌تواند به آن عادت کند.
پلاک z شکل
برای اصلاح عقب‌زدگی یک یا چند دندان قدامی، از پلاک متحرک z شکل استفاده می‌شود. با استفاده از این پلاک دندان به سمت جلو حرکت کرده و با دندان‌های دیگر در یک ردیف قرار خواهد گرفت.
پلاک نگهدارنده یا ریتینر
در برخی موارد پس از اتمام ارتودنسی، ارتودنتیست با بررسی و معاینه دقیق دندان‌ها برای تثبیت درمان، ریتینر یا پلاک نگهدارنده برای بیمار تجویز می‌نماید. در حقیقت در بعضی بیماران استفاده از این نوع پلاک‌ها به جهت مراقبت‌های بعد از درمان ارتودنسی ضروری است. بدون استفاده از این پلاک‌ها، امکان کج شدن دندان‌ها و بازگشت به حالت قبل وجود دارد. تثبیت کننده‌های ارتودنسی به دو نوع شفاف و هاولی تقسیم می‌شوند. پلاک‌های نگهدارنده در نوع ثابت نیز موجود هستند.
بیشتر بخوانید: زمان مناسب ارتودنسی چه موقع است؟ با دانستن این موارد زمان مناسب ارتودنسی را از دست ندهید.
ارتودنسی نامرئی و انواع آن
اگر جزو افرادی هستید که ظاهر دندان‌ها برایتان مهم است، می‌توانید از ارتودنسی نامرئی به هنوان یکی از روش های ارتودنسی دندان، جهت درمان ناهنجاری‌های دندان‌های خود استفاده کنید. در این روش نوین درمانی، همانطور که از نامش پیدا است براکت‌ها و تجهیزات ارتودنسی در دهان بیمار قابل مشاهده نیستند. شیوه درمان در ارتودنسی نامرئی نیز مانند دیگر روش‌ها بوده و بدین معنی است که با وارد کردن فشار بر دندان‌ها و جابه‌جا کردن آن‌ها، فرم دندان‌ها اصلاح می‌گردد. ارتودنسی نامرئی به سه نوع ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی با پلاک‌های شفاف (الاینرها)، ارتودنسی دیمون تقسیم می‌شوند.
ارتودنسی لینگوال
یکی از انواع روش های ارتودنسی دندان نامرئی، ارتودنسی لینگوال یا ارتودنسی پشت دندانی نام دارد. در این روش سیم‌ها و بریس‌ها که به «بریس زبانی» نیز معروف‌‌اند در پشت دندان‌ها نصب می‌شوند. بریس‌ها در این ارتودنسی از جنس فلز هستند و به‌دلیل موقعیتی که در دهان دارند، عادت کردن به آن‌ها کمی دشوار و زمان‌بر است. عملکرد ارتودنسی لینگوال مانند دیگر روش‌های درمانی با فشار ملایم و مداوم دندان‌ها را به حالت صحیح هدایت می‌نماید. به‌دلیل دشوار بودن نصب بریس‌ها در ارتودنسی لینگوال، در طول دوره‌های آموز‌شی ارتودنسی، این روش آموزش داده نمی‌شود و هر متخصص در صورت علاقه می‌تواند در این زمینه آموزش ببیند.
مزایای ارتودنسی لینگوال
- دیده نشدن براکت‌ها و سیم‌ها در طول درمان
- ایجاد لبخندی زیبا و بالا رفتن اعتماد به نفس بیمار
- عدم تغییر رنگ دندان‌ها در طول دوره درمان
معایب ارتودنسی لینگوال
- به‌دلیل دشوار بودن نصب براکت‌ها، نسبت به دیگر روش‌ها هزینه بالاتری دارد.
- ایجاد مشکل در تکلم در اوایل درمان
- زخم شدن زبان به‌دلیل وجود سیم‌ها و براکت‌ها به سمت داخل دهان
- عدم اثربخشی درمان نسبت به ارتودنسی ثابت
- به‌دلیل بالارفتن احتمال پوسیدگی دندان‌ها در ارتودنسی لینگوال، بیماران تحت درمان به این شیوه، باید به بهداشت دهان و دندان خود بسیار اهمیت دهند.
ارتودنسی دیمون
یکی دیگر از انواع روش های ارتودنسی دندان نامرئی، ارتودنسی دیمون یا ارتودنسی‌های خود تنظیم هستند. براکت‌ها در این روش درمانی با جابه‌جا شدن روی دندان تنگ‌تر می‌شوند و به صورت اتوماتیک تنظیم می‌گردند. این براکت‌ها از براکت‌های ارتودنسی ثابت کوچک‌تر هستند و همچنین به‌دلیل شفاف بودن دندان‌های شما زیباتر به‌نظر می‌رسند.
مزایای ارتودنسی دیمون
- طول درمان کوتاه‌تری دارند.
- بیمار در طول درمان درد کمتری احساس می‌کند.
- تجمع باکتری در اطراف براکت‌ها نسبت به نوع ثابت کمتر است.
- به‌دلیل خود تنظیم بودن این براکت‌ها بیمار به دندان‌پزشک کمتر مراجعه می‌کند.
- تمیز کردن براکت‌ها در ارتودنسی دیمون راحت‌تر از ارتودنسی ثابت است زیرا اتصال براکت‌ها به سیم و با کش انجام نمی‌شود.
معایب ارتودنسی دیمون
- هزینه بیشتر نسبت به ارتودنسی ثابت
- درد زیاد در روزهای ابتدایی درمان
- با اینکه ظاهر بهتری نسبت به ارتودنسی ثابت دارد اما براکت‌ها و سیم اتصال دهنده در این روش قابل مشاهده است.
الاینر شفاف
یکی از بهترین روش‌های ارتودنسی نامرئی، استفاده از الاینرهای شفاف محسوب می‌شود. این پلاک شفاف پلاستیکی که سیستمی متفاوت نسبت به براکت‌های فلزی دارد، در واقع نوعی قالب دندانی بوده که روی دندان‌ها کشیده می‌شود و به منظم شدن آن‌ها کمک می‌کند. ارتودنسی با استفاده از الاینر شفاف، طیف وسیعی از نامرتبی‌ها و ناهنجاری‌های دندان‌ها را برطرف می‌کند. متخصص ارتودنسی با تهیه قالب از دندان‌های بیمار، سفارش ساخت الاینرها را به لابراتوار می‌دهد. یکی از معروف‌ترین برندهای تجاری الاینرها، اینویزالاین به‌شمار می‌آید.
مزایای الاینرهای شفاف
- این پلاک‌ها به دندان‌ها متصل نمی‌شوند و در زمان لزوم، بیمار می‌تواند بهراحتی آن‌ها را خارج نماید، بنابراین تمیز کردن آن‌ها بسیار ساده است.
- الاینرها هیچ گونه تغییر رنگی ندارند، بنابراین بیمار محدودیت غذایی در طول درمان نخواهد داشت.
- به‌دلیل نامرئی بودن، برای افرادی که معاشرت‌های اجتماعی زیادی دارند و به ظاهر خود اهمیت می‌دهند مناسب است.
معایب الاینرهای شفاف
- مراقبت و نگهداری این پلاک‌ها کمی دشوار است، بنابراین به افرادی که مشاغل پر ریسک و تماسی دارند پیشنهاد نمی‌شود.
- امکان تغییر فرم و تاب برداشتن این پلاک‌ها در صورت عدم توجه وجود دارد.
- جهت درمان مشکلات فک و دهان قابل استفاده نیست.
- به‌دلیل متحرک بودن، امکان گم شدن آن وجود دارد.
- قالب گیری و ساخت آن هزینه بالایی دارد.
ارتودنسی سرامیکی
ارتودنسی سرامیکی با براکت‌های شفاف و هم‌رنگ دندان طبیعی، در واقع همان سیم‌کشی دندان به روش معمولی (ارتودنسی ثابت) محسوب می‌شود. نکته قابل توجه این است که در روش معمولی از براکت‌های فلزی و مرئی استفاده می‌شود؛ اما در این روش براکت‌ها شفاف بوده و از جنس سرامیک دندان‌پزشکی هستند. با استفاده از ارتودنسی به روش سرامیکی، بیشتر ناهنجاری‌ها و مشکلات دندان‌ها برطرف می‌شوند. لازم به‌ذکر است که براکت‌ها و سیم‌ها در ارتودنسی سرامیکی نیز نیاز به تمیز شدن منظم دارند و ممکن است برای برخی افراد آزار دهنده باشد.
مزایای ارتودنسی سرامیکی
- براکت‌ها در ارتودنسی سرامیکی شفاف بوده و امکان تهیه براکت هم‌رنگ دندان طبیعی وجود دارد.
- براکت‌های سرامیکی ایجاد آلرژی برای بیمار نمی‌کنند و در مقابل، براکت‌های فلزی در برخی افراد آلرژی‌زا هستند.
- این براکت‌ها ظاهری زیباتر دارند و مناسب مشکل پسندان هستند.
معایب ارتودنسی سرامیکی
- به‌دلیل سرامیکی بودن براکت‌ها امکان شکسته شدن وجود دارد.
- به‌دلیلی نزدیکی جنس سرامیک‌ها به جنس مینای دندان، امکان چسبندگی بیش از حد براکت‌ها به دندان وجود دارد. این مسئله سبب می‌شود در پایان درمان ارتودنسی، جدا کردن براکت‌ها با مشکل مواجه شود.
- میزان ساییدگی دندان در ارتودنسی سرامیکی بیشتر از سایر روش‌ها است.
- طول درمان در این نوع ارتودنسی بیشتر است.
بهترین روش های ارتودنسی دندان کدام است؟
فراوان بودن انواع روش‌ها و تکنیک‌های ارتودنسی، انتخاب بهترین روش را برای بیمار مشکل می‌نماید. بیشتر افراد همواره به دنبال بهترین روش درمان برای ناهنجاری‌های دهان و دندان خود هستند. هر بیماری که قصد انجام ارتودنسی داشته باشد، با مراجعه به متخصص ارتودنسی و انجام معاینات، مناسب‌ترین روش برای او تعیین می‌گردد. ارتودنتیست با معاینه دندان‌های بیمار و بررسی فاکتورهای زیر، نظر نهایی را در خصوص بهترین نوع ارتودنسی برای بیمار بیان خواهد کرد.
- میزان اختلالات دندان‌ها و استخوان‌های فک
- سن بیمار
- ناهنجاری‌های دندان
- انتظارات بیمار
از نظر ارتودنتیست‌ها، در بین انواع روش‌های درمان، ارتودنسی متحرک و نامرئی از بهترین نوع درمان به‌شمار می‌آیند. این دو شیوه اگر چه روش‌های ایده‌آلی هستند، اما هزینه بالایی دارند. لذا شما به‌عنوان بیمار، پس از معاینه متخصص و مشخص شدن بهترین شیوه ارتودنسی، هزینه‌ها را بررسی و گزینه مناسب را انتخاب نمایید.
بهترین روش های ارتودنسی دندان برای کودکان
ارتودنسی دندان در کودکان به‌دلیل نوع درمان حساس و خاصی که دارد، به‌عنوان یک رشته مجزا به متخصصین ارتودنسی آموزش داده می‌شود. میزان موفقیت درمان ارتودنسی در کودکان به مهارت ارتودنتیست و همکاری والدین بستگی دارد. متخصص ارتودنسی در قدم اول میزان ناهنجاری دهان و فک کودک را بررسی می‌نماید، سپس با توجه به سن بیمار بهترین و مناسب‌ترین درمان را پیشنهاد می‌دهد. اغلب ارتودنتیست‌ها در معاینات اولیه متوجه ناهنجاری‌های خفیف و پنهان فک و دهان می‌شوند، بنابراین درمان در کودکان هر چه زودتر آغاز شود نتایج اثربخشی در آینده خواهد داشت.
در انتخاب شیوه درمانی کودکان ارتودنتیست شرایط دندان‌های شیری و دائمی را بررسی و با توجه به این نکات، مناسب‌ترین روش را پیشنهاد می‌دهد. ارتودنسی ثابت هم در کودکان و هم در بزرگسالان اثرات مفیدی از خود به‌جای می‌گذارد. از طرفی چون کودکان نسبت به زیبایی دندان‌های خود حساس هستند، جهت جلوگیری از ایجاد حس ناخوشایند و تشویق او برای انجام درمان، استفاده از روش ارتودنسی رنگی پیشنهاد می‌شود. در این روش از کش‌های رنگی مختلف روی سیم‌های فلزی استفاده می‌گردد. درمان ارتودنسی در کودکان با توجه به میزان ناهنجاری معمولاً در طول 1 تا 3 سال انجام می‌شود.
بهترین روش های ارتودنسی دندان برای نوجوانان
در سنین نوجوانی دندان‌های شیری جای خود را به دندان‌های دائمی داده‌اند، اما استخوان فک همچنان درحال رشد است. به همین دلیل، روشی که ارتودنتیست برای نوجوانان پیشنهاد می‌دهد باید جهت بهبود اندازه دندان‌ها و رشد فک باشد. متخصص مناسب‌ترین درمان را برای بیماری نوجوان پیشنهاد می‌دهد، سپس اقدام به شروع درمان می‌نماید.
گاهی ارتودنتیست جهت حفظ زیبایی و جذابیت چهره در نوجوانان، از ارتودنسی سرامیکی استفاده می‌کند. نصب براکت‌های شفاف سرامیکی روی دندان‌ها باعث کاهش جلب توجه دستگاه ارتودنسی می‌شود. این براکت‌ها طول درمان را کاهش داده و باعث بهبود ناهنجاری‌های مختلف در دهان نوجوان می‌شوند.
ارتودنسی لینگوال نیز به‌دلیل نصب براکت‌ها در پشت دندان‌ها، به حفظ زیبایی دندان‌ها و عدم نمایان شدن دستگاه ارتودنسی کمک می‌کند و برای نوجوانان گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود. اما لازم به یادآوری است که ارتودنسی ثابت با استفاده از براکت‌ها و سیم فلزی همیشه در اثربخشی درمان حرف اول را می‌زند. در نوجوانان به خاطر حفظ زیبایی در این روش می‌توان از کش‌های رنگی استفاده کرد تا براکت‌ها ظاهر فانتزی پیدا کند و بیمار احساس ناخوشایندی نداشته باشد.
بهترین نوع ارتودنسی برای بزرگسالان
درمان مشکلات و ناهنجاری‌های دندان و فک در بزرگسالان با پیچیدگی‌ها و مشکلاتی روبه‌رو است. علاوه‌بر طولانی شدن روند درمان در بزرگسالی، این افراد باید متحمل هزینه‌های بیشتری نیز باشند. جهت مشخص شدن بهترین نوع درمان ارتودنسی در بزرگسالی، با معاینه و بررسی دندان‌ها و دهان بیمار، متخصص نظر خود را بیان می‌نماید. اغلب بزرگسالان به‌دلیل جایگاه و روابط اجتماعی از روش‌های نامرئی ارتودنسی بیشتر استقبال می‌کنند. همچنین برخی از افراد با قرارگیری ارتودنسی و ایجاد جلب توجه دستگاه‌های ارتودنسی روی دندان‌ها اعتماد به‌نفس خود را از دست می‌دهند.
بهترین پیشنهادی که متخصص ارتودنسی به بیماران بزرگسال می‌دهد، استفاده از پلاک‌های شفاف برای آن‌ها است. البته توجه داشته باشید کسانی می‌توانند از این روش استفاده کنند که لثه‌های سالمی داشته باشند و دندان‌های آن‌ها دچار ناهنجاری خفیفی باشد. ارتودنسی دیمون نیز به‌دلیل عدم نیاز به مراجعه مکرر، انتخاب بسیار مناسبی برای بزرگسالان به‌شمار می‌رود. بزرگسالان می‌توانند برای راحتی خود در کنار رسیدگی به امور زندگی، از این روش استفاده کنند. این روش از جمله پیشرفته‌ترین روش‌های ارتودنسی به‌شمار می‌رود که با تکنولوژی خاصی همراه است.
مراقبت‌های لازم در طول درمان ارتودنسی
مراقبت‌های لازم در طول درمان ارتودنسی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. قرار گرفتن ذرات مواد غذایی در میان پلاک‌های ارتودنسی، خطر پوسیدگی دندان را بالا می‌برد. لذا رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی با حساسیت ویژه‌تری همراه است. شما می‌توانید با کمک روش‌های مراقبتی از عوارض احتمالی جلوگیری نمایید و طول درمان را کاهش دهید. این روش‌های مراقبتی به شرح زیر هستند:
- از مسواک‌‌های مخصوص ارتودنسی استفاده نمایید. بهتر است مسواک نرم باشد و پس از 3 ماه تعویض گردد. بیمار در طول درمان ارتودنسی باید روزی 3 الی 4 بار و هر دفعه حدود 2 دقیقه مسواک بزند. هنگام مسواک زدن با کمی فشار مسواک، ذرات مواد غذایی از روی دندان و براکت‌های ارتودنسی پاک می‌شوند.
- از مصرف غذاهای سفت مانند ته‌دیگ، ذرت و… بپرهیزید.
- استفاده از نخ دندان را در برنامه روزانه خود داشته باشد تا فواصل میان دندان‌ها و پایین لثه از مواد غذایی پاک شود. باید مراقب باشید تا در هنگام استفاده از نخ دندان به سیم‌ها آسیبی نرسد.
- بهتر است در طول درمان ارتودنسی از انجام ورزش‌های رزمی جلوگیری کنید یا از گاردهای ویژه دهانی هنگام ورزش استفاده کند.
- استفاده از دهان شویه را حتماً در برنامه روزانه خود داشته باشید. به یاد داشته باشید دهانشویه‌ها هرگز جایگزین مسواک و نخ دندان نیستند. استفاده از دهانشویه‌های آنتی‌باکتریال و حاوی فلوراید برای بیمار بسیار مفید خواهد بود. پس از استفاده از دهانشویه تا یک ساعت از مصرف نوشیدنی و غذا خودداری نمایید.
- در صورت وجود درد، حساسیت یا هر مشکل دیگر در ناحیه دندان‌ها و فک حتماً متخصص را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که از ارتودنسی متحرک استفاده می‌کنید، در نگهداری و نظافت آن کوشا باشید.
- لازم است جهت پیگیری روند درمان، جلسات بررسی ارتودنسی را با دقت پیگیری نمایید.
بیشتر بخوانید: مدت زمان ارتودنسی چقدر است؟ با دانستن این نکات زمان ارتودنسی خود را کاهش دهید.
چه کسانی نباید ارتودنسی دندان انجام دهند؟
ارتودنسی معمولاً بهترین روش درمانی مرتب کردن دندان‌ها محسوب می‌شود؛ اما در برخی از موارد انجام ارتودنسی به افراد پیشنهاد نمی‌شود. در ادامه برخی از افرادی که نباید ارتودنسی انجام دهند را معرفی خواهیم کرد. اگر در دسته افراد زیر قرار می‌گیرید انجام ارتودنسی به شما توصیه نمی‌شود.
- بهداشت دهان و دندان ضعیفی داشته باشند.کسب نتیجه مناسب از ارتودنسی نیازمند همکاری بیمار است. با توجه به قرارگیری سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی روی دندان‌ها، تمیز کردن آن‌ها به مدت زمان و دفعات بیشتری نیاز دارد. بنابراین اگر حاضر به رعایت بهداشت دهان و دندان خود نیستید، ارتودنسی گزینه مناسبی برای شما محسوب نمی‌شود.
- درصورتی که بیمار کم حوصله باشد و انتظار داشته باشد در مدت زمان بسیار کوتاه درمان انجام گیرد، مورد مناسبی برای انجام ارتودنسی نخواهد بود. اگر ارتودنسی با سرعت بالا انجام گیرد، ضررهای جبران ناپذیری را به‌همراه خواهد داشت. بنابراین هنگام انجام ارتودنسی باید صبر و حوصله زیادی داشته باشد.
- افرادی که دچار بیماری لثه یا بافت اطراف دندان هستند، باید پیش از انجام ارتودنسی با متخصص بیماری‌های لثه، جهت انجام درمان‌های لازم مشورت کنند. فراموش نکنید که مراجعه جهت درمان بیماری لثه باید پیش از درمان ارتودنسی انجام گیرد. گاهی اوقات به علت مشکلات لثه، امکان انجام ارتودنسی وجود نخواهد داشت.
- پوسیدگی‌های شدید پیش از شروع درمان ارتودنسی، باید توسط دندان‌پزشک درمان شود. هنگام انجام ارتودنسی باید تمام دندان‌ها در وضعیت سالم قرار داشته باشند. بنابراین پیش از انجام ارتودنسی با مراجعه به دندان‌پزشک باید تمام مشکلات مربوط به پوسیدگی حل شوند.
- برخی از افراد دچار تحلیل ریشه‌های دندان شده‌اند. بنابراین پیشنهاد می‌شود جهت درمان ارتودنسی به متخصص ارتودنسی مراجعه نکنند و از روش‌های درمانی به جز ارتودنسی استفاده نمایند.
ارتودنسی دندان برای چه کسانی مناسب است؟
مشکلاتی که به‌دلیل نامرتب بودن دندان‌ها ایجاد می‌شود ممکن است باعث ناراحتی افراد شده و زندگی آن‌ها را مختل کند. ارتودنسی می‌تواند بیماری‌های لثه، فشردن دندان‌ها به یکدیگر، مشکلات جویدن و اشکالات گفتاری را اصلاح کند. برخی از علائمی که نشان می‌دهد شما به ارتودنسی نیاز دارید به شرح ذیل خواهد بود:
- دندان‌های کج و روی هم: اگر دندان‌های شما از ازدحام زیادی برخوردار هستند و روی یکدیگر قرار گرفته باشند، تاثیر نامطلوبی در ظاهر شما ایجاد می‌کنند. بسیاری از افراد با وجود دندان‌های کج و روی هم، نمی‌توانند آزادانه و با خیال آسوده لبخند بزنند. با انجام ارتودنسی، دندان‌ها در یک ردیف قرار داده و مرتب می‌شوند.
- مشکل در گاز گرفتن: اگر دائما کنار گونه‌های خود را گاز می‌گیرید، به این دلیل است که دندان‌های شما تراز نیستند. هنگامی که دندان‌های بالایی از دندان‌های پایینی جلوتر باشند یا بالعکس، نشان دهنده این است که شما نیاز به ارتودنسی دارید. این مشکل با انجام ارتودنسی برطرف خواهد شد.
- جابجایی فک و ایجاد سر و صدا: موقعیت نادرست فک باعث جابجایی آن و ایجاد سروصدا می‌شود. اگر به‌طور مرتب در فک خود احساس درد می‌کنید، لازم است برای انجام ارتودنسی به یک متخصص مراجعه کنید. جابجایی مکرر فک نتیجه رشد اشتباه دندان‌ها است.
- دندان‌های بافاصله: وجود فاصله زیاد میان دندان‌ها باعث مشکلات دندانی می‌شود. وجود فضا زیاد میان دندان‌ها باعث اختلال هنگام غذا خوردن شده و عملکرد فک را مختل می‌کند. تنظیم فاصله میان دندان‌ها با انجام ارتودنسی برطرف خواهد شد.
- تنفس دهانی: تنفس دهانی به صورت مداوم باعث بوی بد دهان، بیماری‌های لثه و کج شدن دندان‌ها می‌شود. اگر هنگام خواب تنفس دهانی دارید، پیشنهاد می‌شود به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
آیا قیمت روش های ارتودنسی دندان متفاوت است؟
ارتودنسی دندان درمانی طولانی مدت و پرهزینه محسوب می‌شود. بهطورکلی موارد بسیاری در هزینه نهایی ارتودنسی تاثیر گذار هستند. توصیه می‌شود به منظور کاهش هزینه‌ها برای معاینه در سنین پایین به کلینیک‌های انجام ارتودنسی مراجعه کنید. عدم مراجعه زود هنگام شما باعث وخامت ناهنجاری‌های دهان و دندان شده که در نتیجه هزینه دوچندانی را به شما تحمیل می‌کند.
- سن بیمار: ارتودنسی دندان در تمام سنین انجام خواهد شد و تاثیرات درمانی و زیبای خود را می‌گذارد. البته توجه داشته باشید که ارتودنسی در سنین پایین نتیجه درمانی سریع‌تری را به‌دنبال خواهد داشت و درمان راحت‌تر انجام می‌گیرد.
- نوع و روش درمان ارتودنسی: ارتودنسی روش‌های مختلفی دارد. دندان‌پزشک با معاینه و بررسی‌های لازم بهترین روش درمانی را به بیمار پیشنهاد می‌کند. توجه داشته باشید که ارتودنسی ثابت از هزینه بالاتری نسبت به ارتودنسی متحرک برخوردار است. در میان انواع ارتودنسی‌های ثابت، ارتودنسی لینگوال به‌دلیل برخورداری از سیستمی پیچیده هزینه بیشتری خواهد داشت.
- میزان تخصص ارتودنتیست: یکی از موارد مهمی که در هزینه ارتودنسی دندان تاثیرگذار است، تخصص و مهارت ارتودنتیست محسوب می‌شود. درمان ارتودنسی خود را باید به یک متخصص قابل اعتماد و مجرب بسپارید؛ چرا که در غیر این صورت ممکن است دچار عوارض جبران ناپذیری شوید.
- مدت زمان طول درمان: اگر میزان مشکلات و ناهنجاری‌های دهان و دندان شما زیاد باشد، به زمان بیشتری برای درمان ارتودنسی نیاز خواهید داشت. در صورت افزایش مدت زمان درمان، هزینه‌های درمان نیز تا حدی افزایش پیدا خواهد کرد.
- هزینه‌های جانبی: در برخی مواقع در کنار درمان ارتودنسی، لازم است برخی درمان‌های دیگر نیز انجام شود. دندان‌پزشک تمام این موارد را بررسی کرده و هزینه‌های جانبی را برای شما تعیین می‌کند.
- بیماری‌های دهان و دندان: اگر بیمار دچار بیماری‌های دهان و دندان شده باشد، پیش از درمان ارتودنسی باید این بیماری‌ها درمان شود.
کلام آخر
روش های ارتودنسی دندان کدامند؟ ارتودنسی درمانی بسیار مؤثر برای کجی و نامرتبی دندان‌ها است. با توجه به پیشرفت علم، امروزه روش‌های مختلفی از ارتودنسی در دسترس عموم افراد قرار گرفته‌اند. بهطورکلی برای نتیجه‌گیری بهتر باید در نگهداری ارتودنسی خود نهایت تلاش را به‌کار گیرید. همکاری شما با ارتودنتیست باعث می‌شود که روند درمان شما سریع‌تر و بهتر انجام گیرد. برای تشخیص بهترین نوع ارتودنسی باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا متناسب با شرایط و سن شما روشی مناسب پیشنهاد شود.
سوالات متداول
1- از چه سنی می‌توان ارتودنسی ثابت را انجام داد؟
بهترین سن برای شروع ارتودنسی 8 الی 12 سالگی است؛ اما افراد بزرگسال می‌توانند در هر سنی ارتودنسی ثابت را انجام دهند و هیچ گونه محدودیتی نخواهند داشت.
2– طول درمان ارتودنسی ثابت چه مدت است؟
طول درمان ارتودنسی ثابت باتوجه به ناهنجاری در دهان و دندان، حدود 1 الی 3 سال است. در برخی بیماران این مدت زمان شامل استفاده از ریتینر نیز می‌شود. بهطورکلی مدت زمان درمان بیمار از سوی متخصص مشخص خواهد شد.
3– چند ساعت از روز باید از ارتودنسی متحرک استفاده کرد؟
متخصصین توصیه می‌کنند برای افزایش نتیجه‌گیری حداکثر 4 ساعت در روز به‌منظور خوردن و آشامیدن می‌توانید ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کنید؛ در بقیه ساعات روز باید دستگاه روی دندان قرار داشته باشد.
4- ارتودنسی نامرئی برای چه کسانی مناسب است؟
ارتودنسی نامرئی برای کسانی که ناهنجاری دهان آن‌ها شدید نیست، گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
5- آیا نوع براکت در هزینه نهایی تاثیرگذار است؟
یکی از عوامل مهم در هزینه نهایی ارتودنسی نوع براکت‌ها است. براکت‌های فلزی در مقایسه با براکت‌های سرامیکی هزینه کمتری دارند.
